Шашыраңқы склерозы бар науқастарға көмек көрсету қоры
Біз өз ресурсымызда спортпен шұғылдану керектігі туралы көп айтамыз. Оның кәсіби емес, әуесқойлық спорт болуға тиіс екенін ерекше айтып өткіміз келеді. Шашыраңқы склерозбен ауыратын пациенттерге барлық спорт түрімен айналысуға болады! Тек қана асыра сілтеп жібермесе болды: Асыра қыздырынуға, асыра салқындауға, асыра шаршауға болмайды!
Спортпен шұғылдану рахаттану сезіміне бөлеу керек және шамадан тыс жүктеме күйіне жеткізбеу керек. Біреулер үшін төсекте жатып немесе орындықта отырып, орындықта 15 минуттық жаттығу залы жеткілікті. Сабақтар әр түрлі болуы мүмкін: саусақты жылыту, тыныс алу жаттығулары, бейімделген йога, нұсқаушымен күрделі сабақтарға дейін. Көп нәрсе пациенттің өзіне және оның физикалық бұзылыстарының жиынтығына / сатысына байланысты. Мұндай сабақтардың тиімділігін төмендетпеңіз, өйткені біздің мақсатымыз, ең алдымен, жаңа нейрондық байланыстарды құру және жиі құру болып табылады. Сырттан қарағанда қарапайым болып көрінетін жаттығулар бірқатар бұзушылықтарды қалпына келтіру үшін таптырмас және тұрақты әсер етеді ( тұрақты жаттығулар болған жағдайда). Ең бастысы-өзіне деген еңбек пен ұқыптылық.
Өте маңызды мына тұстарға тоқталып өтпесем болмайды:
Тайғанақ, тегіс емес жерлерде жаттықпаңыз.
Егер таяқпен жаттығып жатсаңыз – құлаған кезде оны лақтырып жіберіңіз;
Егер атексияңыз бар болса, тіреуіштің, мысалы жаныңызда тұрған орындықтың болуын қадағалаңыз. Статикалық жаттығуларды немесе орындықта отырып жасайтын жаттығуларды жасаған жөн;
Жаттығу алдында бөлмені желдетіңіз, жаттығу кезінде өкпек желдің болмауын қадағалаңыз;
Ыңғайлы, ауа өткізетін киім киіңіз. Терлететін киім кимеңіз.
Тиісті жүктеме, дұрыс таңдалған жаттығулар, спорт (жаттығу) денеге кешенді түрде әсер етеді, бұлшықет күшін жақсартуға, көңіл-күйді көтеруге, тепе-теңдікті қалыпқа келтіруге, жамбас мүшелерінің жұмысын қалыпқа келтіруге және тағы басқаларға көмектеседі.
Барлық спорт түрлері ШС-бен ауыратын науқастарға қолайлы емес, мұны біз үш ұпайдан тұратын ЕДСС бар пациенттерді айтамыз, өйткені тұрақты неврологиялық бұзылулар бар. ЕДСС "0" - ден "2,5" - ке дейін болса - таңдау олардың өздерінде болады. Миелиннің жойылу процесін тездетпеу үшін шаршау дәрежесін реттеу маңызды.
Сонымен, ШС бар пациенттерге нені ұсынған дұрыс:
Жүзу және Аква аэробика:
Су денеге жағымды әсер етеді. Суда болған кезде адамның барлық бұлшықеттері жұмыс істейді, дененің бетіне және ішкі ағзаларға жұмсақ массаж жасалады. Су бұлшықеттерді босаңсытуға көмектеседі, омыртқаға жүктемені азайтады. Судың температурасын ескеру маңызды-ол суық болмауы керек, әйтпесе сіз циститке тап боласыз, бірақ ыстық, сондықтан біздің денеміздегі температура функционалдық бұзылулардың нашарлауын арттырады және шиеленісуді тудыруы мүмкін. Және, әрине, денсаулық туралы анықтаманы қажет ететін бассейндерді таңдаңыз.
Йога және пилатес:
Екі жағдайда да жаттығулар икемділікті дамытуға бағытталған, пилатеске тыныс алу жаттығулары, тыныс алуға шоғырлану қосылады. Екі жағдай да бұлшықеттің серпімділігін жоғарылатады. Дүрбелең шабуылдары бар адамдар үшін тиімді. Бірақ, егер ол бейімделген йога болса, ШС бар науқастармен жұмыс істеу тәжірибесі бар орталыққа бару керек. Мен бейімделусіз 4,5 баллдық йогныңа біз үшін өте қиын екенін білемін. Егер сіздің тұрғылықты жеріңізде бейімделген йога немесе ШС-ны білетін жаттықтырушы болмаса, жаттықтырушымен өз ерекшеліктеріңізді талқылаңыз, жаттығу кезінде жаттықтырушы сізге жаттығудың жеңілдетілген нұсқасын беріп, жаттығу уақытын қысқарта алады. АҚШ-тағы Ратгерс университетінің зерттеулері көрсеткендей, тыныс алу жаттығулары мен қалпына келтіру позаларының жүйелі тәжірибесі аптасына 90 минут ішінде 2 айдан кейін ШС-бен ауыратын әйелдерге ұзақ және алысқа серуендеуге, үйлестіруді жақсартуға, шаршау мен ауырсынуды азайтуға мүмкіндік берді
Бақылаулар көрсеткендей, ШС-бен ауыратын науқастарда тұрақты йога сабақтары кезінде мазасыздық пен шиеленістің төмендеуі байқалды. Йогаға тән бұл әсер ұзақ уақыт бойы сақталды. Ауырсынуды сезінетін науқастар сабақтан кейін жеңілдеді. Йога сабағында серпімділіктің төмендеуі туралы ақпарат бар.
Пилатес немесе йога жеке немесе шағын топтарда жасалуы мүмкін. Тәжірибелі нұсқаушылар міндетті түрде, жаттығудан кейін біраз уақыт демалуды ұмытпаңыз, содан кейін үйге барыңыз
Скандинавиялық жүріс:
Оқырмандардың көбі дәл қазір «Мен онсыз да жүріп жүрмін, таяқпен жүрудің маған қажеті жоқ» деп ойлаған болу керек.
Айта кету керек, скандинавиялық жүріс барлық бұлшықет топтарының 60% жұмысқа тартады. Қалыпты жүру кезінде бұлай болмайды. Сонымен қатар, бұл бас айналу және атаксиямен ауыратын науқастар үшін ең қауіпсіз қозғалыс түрі. Екі жағынан таяқтар түрінде қолдау өте сенімді қорғаныс болып табылады. Бұған қоса, тізе мен омыртқа түсіріледі. Омыртқа таяқпен жүруге қарағанда тегістеледі. Жүктеме омыртқаға, артқы жағындағы бұлшықеттерге және аяқтарға біркелкі бөлінеді.
Шамадан тыс шаршамай, скандинавиялық жүріс тепе – теңдікті, үйлестіруді, жүрек - тамыр жүйесінің жұмысын жақсартуға көмектеседі, өкпені нығайтады, тірек-қимыл аппаратының кейбір мәселелерін шешуге көмектеседі.
Таяқтардың биіктігін дұрыс таңдау маңызды. Әр түрлі іс-шараларға арналған таяқтардың биіктігі әр түрлі болады, ШС-бен ауыратын науқастарға жүктеме қажетсіз шаршау тудырмас үшін "кіндікке дейін" биіктік ұсынылады. Міндетті түрде арнайы бүлдірге (арнайы қолғап) болуы керек.
Бұл нұсқадағы артықшылықтар: таяқшалармен ғана жүруге болмайды. Сіз жаяу жүрер алдында және одан кейін таяқпен түрлі жаттығулар жасай аласыз, сонымен қатар сабақ кезінде сіз айналаңыздағы адамдармен сөйлесе аласыз
Иппотерапия:
Бұл да, өкінішке орай, Қазақстанның кең даласында шашыраңқы склерозы бар пациенттерді оңалту кезінде іс жүзінде қолданылмайтын спорт түрі.
Дегенмен, жылқылар да бар, бұл үшін барлық қажетті жағдайлар бар сияқты болып көрінеді. Ал, осы бағытта өз бетінше шұғылданатын пациенттердің нәтижелері осы спорт түріне де, оңалтушы ретінде де назар аудару керектігін көрсетеді деп үміттенеміз.
Бұл терапия көптеген аурулар үшін өзінің тиімділігін көрсетті, тіпті аяқ-қол болмаған кезде де, әрине, пациенттердің қолдары-аяқтары өспеді, бірақ қолданыстағы функциялардың жақсаруы айқын.
ШС-бен ауыратын науқастар үшін бұл терапия таптырмас ем, әсіресе ауру мен депрессиядан бас тарту жағдайында, психологиялық әсерден басқа, атпен жүру барлық бұлшықеттерді бір уақытта жұмыс істеуге мәжбүр етеді, сонымен қатар үйлестіруді дамытады. Қалыпты күші бұлшық, қалыпты дене бітімін, жүрісті қалыптастырады.
Көптеген адамдар қолдары әлсіз, аяғы бірдей емес, мен атқа көтеріле алмаймын деп алаңдайды, ал егер мен көтерілсем, мен бірінші қадамдарда құлап кетемін.
Айта кетейін, иппотерапиямен айналысатын орталықтарда:
Барлық мамандардың арнайы білімі бар, сізді ешкім атпен жалғыз қалдырмайды және сіз маманның үнемі бақылауында боласыз;
Арнайы үйретілген аттар, алдын ала мінезі жуас аттар таңдап алынады;
Мүлде нашар жүретін адамға жануарға отыру ыңғайлы болу үшін арнайы керек-жарақтар қолданылады.
Танготерапия – би терапиясы:
Спорт болмаса да, осы қозғалыс белсенділігі туралы айтпай өтіп кетуді жөн көрмедік.
Би терапиясы оңалту құралы ретінде бұрыннан және сәтті қолданылып жүр. Өкінішке орай, біздің елімізде бұл әдістеме қолданылатын орталық аз.
Осы мақалада жоғарыда аталған танготерапия туралы айтамыз. Өйткені дәл осы би, музыка, ырғақ шашыраңқы склерозбен ауыратын пациенттерге оңай бейімделеді.
Алғашқы сабақтардан кейін-ақ сахнада көріп үйреніп қалған тангоның қимылдарын үйреніп кетемін деп ойламаңыз. Терапия әлеуметтік тангоға негізделген және алғашқы сабақтарда ырғақты, тепе-теңдікті, үйлестіруді, мидың ынталандырылуын дамытуға арналған жаттығулар бар. Бұл іс-шаралар сіздің денеңіздің функцияларын жеткілікті түрде қалпына келтіргеннен кейін әлеуметтік танго жаттығуларының алғашқы қадамы болуы мүмкін.
Танго-терапия қандай функцияларды қалпына келтіреді:
Тепе-теңдіктен айрылу;
Үйлесімділіктің нашарлауы;
Аяқты шалпылдатып басу, сүйретіліп жүру, ақсау;
Діріл;
Қатып қалу;
Әлеуметтік оқшаулану;
Эмоционалдық депрессия және жоғары үрей деңгейі.
Біздің айтқымыз келген тақырыбымызды қысқаша айтып өттік, енді жалпы ең маңызды тұстарын айта кетейік:
Спортпен шұғылданған кезде «алтын орта балансын» сатау керек. Біз өзімізді физикалық жағынан міндетті түрде көрсетеміз, бірақ ТЫМ ШАРШАУҒА болмайтынын ұмытпаймыз!
Өршу кезінде спортпен айналысуға мүлде болмайды! Өршудің басылуын күтіңіз, содан кейін өршу басылғаннан кейін екі апта өткен соң, басынан бастап жаттығу терапиясына және біздің мақаланың басында сипатталған жаттығуларға жүгініңіз. Сабақтарды бірінші күннен бастаңыз - біртіндеп жүктемені көбейтіңіз. Өршу басталған кезде бұрынғы жүктемеңізге қайта оралмаңыз. Біздің міндетіміз функцияларды зиянсыз сақтау \ қалпына келтіру
Біз дәстүрлі терапия туралы ұмытпауымыз керек, ШСАӨП және басқа дәрігер тағайындаған препараттарды қабылдау қажет. Маңызды аминқышқылдары мен микроэлементтердің ағзаға түсуін, суды қажет тұтынуды бақылаңыз. Қозғалыс белсенділігімен айналысу хаттамаға сәйкес медициналық тәсілді жоққа шығармайды
Әрқайсымыздың ұранымыз "шыдамдылық" болу керек, содан кейін денсаулығыңыз міндетті түрде жақсара түседі!
